Podcięcie lub wycięcie wędzidełka wargi

Wędzidełko wargi górnej przebiega pomiędzy wewnętrzną powierzchnią wargi a powierzchnią wyrostka zębodołowego szczęki. Jego nieprawidłowa budowa może prowadzić do różnych problemów, takich jak diastema (duża przerwa) między zębami, recesje dziąseł (odsłanianie się korzeni zębów). W wielu przypadkach, elementem terapii jest podcięcie wędzidełka.

Co to jest wędzidełko wargi górnej?

Wędzidełko wargi górnej ma kształt trójkąta i jest fałdem błony śluzowej. Z punktu widzenia zdrowia jamy ustnej istotny jest nie tylko kształt wędzidełka, ale też miejsce jego przyczepu.

Do prawidłowych przyczepów wędzidełka zalicza się:

Przyczep śluzówkowy – wędzidełko łączy się z ruchomą częścią błony śluzowej nad górnymi jedynkami.
Przyczep dziąsłowy – wędzidełko łączy się z błoną śluzową dziąsła wyrostka zębodołowego.

Nieprawidłowy przyczep wędzidełka może mieć różne formy, ale najczęściej spotykamy:

Przyczep brodawkowy – wędzidełko łączy się z brodawką międzyzębową
Przyczep penetrujący – wędzidełko łączy się z brodawką przysieczną (znajdującą się za siekaczami)

W obu powyższych przypadkach nieprawidłowy przyczep wędzidełka może powodować diastemę, czy recesje dziąseł, ale problem może być dużo większy niż tylko nieestetyczny wygląd. W takich sytuacjach pacjent może cierpieć też z powodu uszkodzeń i zapaleń dziąseł oraz zmagać się z trudnościami w zakresie wymowy niektórych głosek. Dlatego leczeniem problemów związanych z nieprawidłową budową wędzidełka zajmuje się periodontolog i ortodonta.

Leczenie diastemy

Do najbardziej rozpowszechnionych problemów, które powoduje nieprawidłowa budowa wędzidełka wargi górnej należy diastema, czyli zbyt duża szczelina między górnymi jedynkami. Należy jednak mieć świadomość, że diastema może mieć także inne przyczyny i diagnozę musi zawsze postawić stomatolog. Rozróżniamy diastemę prawdziwą i rzekomą.

Diastema rzekoma to efekt zmniejszonych siekaczy bocznych (co określa się jako mikrodoncję) albo zupełnego braku tych zębów. Powoduje to rozsunięcie jedynek. Podobny efekt wywołuje hipodoncja, czyli zbyt mała liczba zębów w szczęce. Między zębami (dotyczy to nie tylko jedynek) powstają wtedy zbyt duże przestrzenie.

Diastema prawdziwa to efekt nieprawidłowości w budowie i przyczepie wędzidełka wargi górnej. Aby ją wyleczyć potrzebna jest najpierw interwencja chirurgiczna (podcięcie wędzidełka) a następnie ortodontyczna (założenie aparatu, dzięki któremu zniwelowana zostanie zbyt duża przestrzeń między zębami).

Pull syndrome: nieprawidłowe wędzidełko to nie tylko diastema

Diastema nie jest jedynym problemem wywoływanym nieprawidłowościami w budowie wędzidełka. Pacjentom zagraża też recesja dziąseł, czyli odsłonięcie korzeni siekaczy. Wiąże się to ze stanami zapalnymi, do których powstawania przyczynia się patologiczne wędzidełko wargi górnej. U pacjentów można zaobserwować w takich przypadkach tzw. pull syndrome. Podciąganie górnej wargi powoduje poruszanie się wraz z nią także brodawki międzyzębowej lub tzw. anemizację wędzidełka (zmniejszenie dopływu krwi do tkanek). W takich sytuacjach dochodzi czasem nawet do odrywania się dziąseł brzeżnych (okrywających korzenie zębów). Pacjenci, u których występuje pull syndrome uszkadzają sobie dziąsła podczas ruchów mimicznych. To wszystko skutkuje stanami zapalnymi dziąseł a także w dłuższej perspektywie osłabieniem mocowania zębów. Problemu nie można lekceważyć i w takich przypadkach wskazane są chirurgiczne zabiegi wycięcia lub podcięcia wędzidełka.

Jak wykonuje się podcięcie lub wycięcie wędzidełka wargi górnej?

Zabiegi chirurgiczne wędzidełka są wykonywane z zastosowaniem znieczulenia miejscowego. Najczęściej spotykane operacje to:

frenulektomia – wycięcie wędzidełka
frenulotomia – podcięcie wędzidełka
frenuloplastyka – plastyka wędzidełka mająca na celu zmianę kształtu, przyczepu, wielkości, itp.

Najprostszym z wymienionych zabiegów jest podcięcie wędzidełka. Bardziej skomplikowany zabieg to frenulektomia, czyli wycięcie, pozostawiające ranę, która wymaga założenia szwów. Frenulektomia może być wykonana przy wykorzystaniu różnych narzędzi:

Skalpel albo mikronożyczki chirurgiczne
Diatermia (mikronóż elektryczny)
Laserem (stosuje się kilka typów lasera)

Większość operacji wędzidełka jest wykonywana podczas jednej wizyty. Po 5-10 dniach umawiana jest wizyta kontrolna, na której zdejmuje się szwy.

Nieprawidłowe wędzidełko górnej wargi rodzi szereg problemów, którymi zajmuje się periodontologia i ortodoncja. Oprócz diastemy i chorób dziąseł są to też trudności w leczeniu protetycznym. Stomatolodzy zalecają często operację wędzidełka pacjentom używającym protezy ruchomej. W ich przypadku przerośnięte wędzidełko może utrudniać wykonanie protezy oraz jej utrzymywanie się w prawidłowym położeniu podczas użytkowania.