Przyczyny bólu zębów – czy zawsze winna jest próchnica? -

Odczuwanie bólu zębów to zawsze sygnał alarmowy. Na pewno nie można się do tego „przyzwyczajać”. Czasem ból może okresowo się zmniejszać lub nawet zanikać – ale w takich sytuacjach nie należy o tym problemie zapominać. Trzeba jak najszybciej zgłosić się do stomatologa. Jeśli ból wynika z dużych zmian próchniczych w zębie – nie ma co się łudzić – najprawdopodobniej za chwilę wróci, może nawet ze zdwojoną siłą. Jakie są przyczyny bólu zębów?

Jakie są najczęstsze przyczyny bólu zębów? Tego rodzaju problemy mogą mieć wiele źródeł. Poniżej przedstawiamy listę tych najczęstszych i rzadziej spotykanych.

Zaawansowana próchnica

Ubytki próchnicowe są przyczyną bólu najczęściej w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, gdy wystąpi zapalenie miazgi, czyli bakterie dotrą do głębszych warstw zęba. Zapalenie miazgi charakteryzuje się długim, nawracającym bólem. Ból ten może nasilać się w pozycji leżącej lub przy wysiłku fizycznym, a także gdy gryziemy lub żujemy.

Drugą częstą przyczyną bólu związaną z działaniem próchnicy jest uszkodzenie powierzchni przyszyjkowych zęba – w pobliżu linii dziąseł. Nawet jeśli uszkodzenie nie będzie głębokie to może wywoływać nadwrażliwość zębów na temperaturę oraz bodźce smakowe – np. słodkie lub kwaśne pokarmy.

Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych zęba

Ból zęba pojawia się także w przypadku zapalenia tkanek okołowierzchołkowych zęba. Jest to najczęściej wynik infekcji bakteryjnej, która rozprzestrzenia się z wnętrza zęba (miazgi) do tkanek otaczających korzeń zęba. Główną przyczyną zapalenia tkanek okołowierzchołkowych jest próchnica – ale nie zawsze wiąże się to z „nową” infekcją. Zapalenie może pojawić się w związki z brakiem leczenie zajętego przez próchnicę zęba, ale także po nieudanym leczeniu kanałowym. Może nas zatem „zaskoczyć” gdy ból zacznie się rozwijać wokół wierzchołka zęba, który pacjent uważa za wyleczony.

Inne możliwe przyczyny zapalenia tkanek okołowierzchołkowych obejmują urazy zęba, takie jak pęknięcia lub złamania, które mogą pozwolić bakteriom na dostęp do miazgi.

Zapalenie przyzębia – częste przyczyny bólu zęba

Zapalenie dziąseł może powodować ból zębów, krwawienie z dziąseł, zaczerwienienie i obrzęk tkanek. Przy szczotkowaniu lub nitkowaniu ból może się nasilać i często pojawia się krwawienie.

W większości przypadków problemy z zapaleniem dziąseł wynikają z odkładania się płytki nazębnej i kamienia nazębnego. Jeśli ich nie usuwamy (myjąc zęby i usuwając kamień u dentysty) dochodzi często do stanu zapalnego kieszonek dziąsłowych oraz do obniżenia się (recesji) linii dziąseł.

Zaniedbanie tego problemu może powodować obniżanie się linii dziąseł, odsłanianie szyjek zębowych i dalsze zwiększenie ich wrażliwości na bodźce termiczne i smakowe. Pod kamieniem może też rozwijać się próchnica.

Jeśli zapalenie dziąseł nie jest leczone, prowadzi do paradontozy, która może skutkować nawet rozchwianiem i wypadnięciem zębów. Leczenie obejmuje profesjonalne czyszczenie zębów przez dentystę z kamienia, realizację rekomendacji stomatologa w zakresie poprawy higieny jamy ustnej – dokładne nitkowanie i czyszczenie zębów miękką szczoteczką oraz używanie płukanek stomatologicznych. Aby zwiększyć szanse na skuteczne leczenie warto rzucić palenie tytoniu.

Zęby mądrości – wyrzynanie się ósemek lub ich wzrost

Wyrzynanie się ósemek (tzw. zębów mądrości) może wywoływać pulsujący ból dużym natężeniu. Często ósemki rosną też pod pewnym kątem, a nawet całkiem w poziomie. To powoduje nacisk na pozostałe zęby. Może wywoływać nie tylko ból, ale prowadzić też do wad zgryzu z powodu stłoczenia zębów, naciskanych przez ósemkę. Dlatego zęby mądrości często się usuwa – u wielu pacjentów nie biorą udziału w gryzieniu (np. gdy górna ósemka nie ma odpowiednika w postaci przeciwstawnej ósemki dolnej). Są też trudne do pielęgnacji z racji swojego położenia.

Zapalenie zatok

Stan zapalny w zatoce szczękowej wywołany infekcją lub alergią może powodować ucisk na odgałęzienia nerwu trójdzielnego. Ból może obejmować wiele zębów i nasilać się podczas poruszania głową, pochylania, czy zbiegania ze schodów. Leczenie zwykle wiąże się z podaniem antybiotyków, leków przeciwhistaminowych i środków przeciwbólowych.

Neuralgia nerwu trójdzielnego

Ta dolegliwość powoduje przeszywający, nagły, silny ból, którego atak może trwać od kilku sekund do kilku minut. Ból ten jest zwykle jednostronny i może się nasilać przy jedzeniu, pielęgnacji twarzy, myciu zębów, a nawet przy rozmowie. Leczenie może obejmować terapię neurologiczną (leki przeciwpadaczkowe, trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne), a w niektórych przypadkach wymaga interwencji chirurgicznej.

Zgrzytanie zębami (bruksizm)

Bruksizm, czyli zgrzytanie zębami, często występuje podczas snu i w dłuższej perspektywie może prowadzić do bólu zębów, głowy i mięśni żuchwy a także uszkodzenia zębów na skutek ścierania. Leczenie może obejmować noszenie nocnej szyny na zęby, terapie relaksacyjne i techniki zarządzania stresem.

Zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego

Ból związany z tymi zaburzeniami często może przypominać stan zapalny miazgi zęba. Ból jest przewlekły i silny, często opisywany jako tępy, rozlany i trudny do zlokalizowania. Nasila się w sytuacjach stresowych i podczas ucisku na dotknięte chorobą mięśnie i stawy. Leczenie może obejmować terapie fizyczne, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a w niektórych przypadkach interwencję chirurgiczną.

Niewłaściwe dopasowanie protez zębowych

Źle dopasowane protezy zębowe mogą powodować ból i podrażnienie jamy ustnej. Ból może pojawić zarówno w przypadku nowej protezy, jak i w sytuacji, gdy stara proteza ulegnie zużyciu. Należy zgłosić się wtedy do protetyka.

Przyczyny odczuwanego bólu zębów nie zawsze można ustalić samodzielnie. Poza oczywistymi przypadkami, gdy bolą bardzo zniszczone próchnicą zęby, w wielu przypadkach to dopiero stomatolog ustala pierwotny powód problemu. W skomplikowanych przypadkach potrzebne są dodatkowe badania – zwłaszcza gdy ból ma przyczyny neurologiczne lub związane ze stanem stawów lub zatok.