Torbiele zębów przyczyny, objawy i leczenie

Torbiel zęba korzeniowa (zapalna) lub zębopochodna to jama wypełniona najczęściej wydzieliną (czasem zawiera także gazy). Najczęściej torbiele zębów są umiejscowione w tkankach okołowierzchołkowych zęba. Stosunkowo częstym schorzeniem są też torbiele zawiązkowe, których duży odsetek to przypadki związane z zatrzymanymi ósemkami.

Jakie są przyczyny powstawania torbieli?

Najczęściej występujące torbiele korzeniowe tworzą się w związku z długotrwałym, utajonym stanem zapalnym. Przyczyną mogą być zęby z martwicą miazgi, niedoleczone zęby po leczeniu kanałowym lub pozostawione korzenie zgorzelinowe. Im dłużej trwa stan zapalny, tym większe prawdopodobieństwo powstania torbieli. Problem ten występuje zatem najczęściej u pacjentów rzadko bywających u dentysty. Początkiem torbieli może być np. ząb silnie zniszczony próchnicą, który wymaga leczenia kanałowego, ale nie daje na tyle uciążliwych objawów bólowych, aby pacjent zgłosił się do stomatologa. Torbiele zawiązkowe powstają w trakcie rozwoju zęba – w przypadku osób dorosłych najczęściej dzieje się to w czasie wyrastania „zębów mądrości”, czyli ósemek. Płyn gromadzi się wtedy wewnątrz torbieli lub pomiędzy jej ścianą a szkliwem rosnącego zęba.

Czy torbiele zębów dają jakieś objawy?

Torbiele zębów w początkowej fazie mogą rozwijać się bezobjawowo, a do ich wykrycia konieczne jest wykonanie zdjęcia RTG. W przypadku torbieli zapalnych okołowierzchołkowych, w zaawansowanym stadium pojawiają się objawy bólowe a także przemieszczanie lub chwianie się zębów wynikające ze zniszczenia tkanek. Torbiel zapalna rozrasta się niszcząc kość. Gdy osiąga duże rozmiary może pojawić się wybrzuszenie w jamie ustnej a nawet w jamie nosowej, jeśli torbiel rozwija się wokół wierzchołków górnych zębów. Torbiele mogą też ropieć, co prowadzi do ostrego zapalenia. W niektórych przypadkach torbiele przekształcają się w nowotwór.

Zdjęcie 1: torbiel korzeniowa, prawa dolna szóstka - ząb martwy, nieleczony kanałowo.

Zdjęcie 2: Torbiele korzeniowe przy obu korzeniach jednego zęba trzonowego,leczonego kanałowo, nie do końca w przeszłości wyleczonego.

Torbiele zawiązkowe także mogą prowadzić do stanów zapalnych i niszczenia tkanek. Mogą też powodować przemieszczenie sąsiadujących z torbielą zębów na skutek ich ucisku oraz stłoczenia.

Zdjęcie 2: Torbiel zawiązkowa przy prawym dolnym zębie mądrości - jej przyczyną są zaburzenia rozwojowe zęba.

Wszystkie torbiele zębów osłabiają kości, zwiększając ryzyko ich złamania, a także mogą skutkować martwicą tkanek na szerszą skalę i np. resorpcją korzeni sąsiednich zębów albo ich stanem zapalnym.

Jak leczy się torbiele?

Torbielą musi zająć się dentysta i należy to zrobić jak najszybciej. Rozrastająca się torbiel zapalna okołowierzchołkowa powoduje resorpcję korzenia zęba i ubytek kości. Im większe ubytki w tkankach tym trudniejsze leczenie. Niewielkie, wcześnie wykryte torbiele można usuwać bez szkód dla organizmu, usunięcie dużej torbieli może wiązać się z koniecznością wycięcia części kości żuchwy lub szczęki.

Całkowite usunięcie torbieli zamyka leczenie. Istnieje ryzyko jej odnowienia się, jeśli w trakcie zabiegu w tkankach zostaną jakieś pozostałości. Jeśli schorzenie było w zaawansowanym stadium, oprócz wycięcia torbieli, stomatolog musi też zająć się uzupełnieniem ubytków zębów i kości. Dokonuje się tego przy użyciu materiałów kościozastępczych a także w zależności od potrzeb i możliwości wstawiając implant lub most protetyczny na miejsce utraconych zębów.

Zdjęcie 3: Torbiel pomiędzy dolnymi siekaczami - prawdopodobnie spowodowana dawnym urazem w przeszłości (może nawet w dzieciństwie.

Torbiele można rozpoznawać na wczesnym etapie dzięki regularnym wizytom kontrolnym u stomatologa przez całe życie. Torbiele dotyczą osób w każdym wieku. Nie wszystkie są związane z próchnicą – część z nich powstaje na etapie wyrastania zębów, część w wyniku urazów. Szkody wynikające z późnego wykrycia torbieli mogą być bardzo duże.