Zgorzel zęba – objawy i leczenie

Zgorzel zęba, a właściwie zgorzel miazgi zęba to martwica tkanek, które ulegają rozpadowi gnilnemu. Czy ząb ze zgorzelą można uratować? Czym grozi brak leczenia?

Zgorzel miazgi wiąże się z zakażeniem miazgi przez bakterie beztlenowe. Najpierw miazga jest zakażona przez te same bakterie, które są odpowiedzialne za zniszczenie szkliwa i stan zapalny miazgi. Potem jednak wkraczają beztlenowce, dla których polem działania jest martwa tkanka. We florze bakteryjnej objętych zgorzelą obszarów bakterie beztlenowe stanowią ok. 90% drobnoustrojów. Proces gnilny zmienia miazgę w bezkształtną masę o bardzo nieprzyjemnym zapachu.

Ze względu na stopień zajęcia procesem gnilnym miazgi, wyróżniamy zgorzel całkowitą i zgorzel częściową.

 

Jak powstaje zgorzel zęba?

Zgorzel pojawia się w zębach bardzo silnie zniszczonych próchnicą, gdy ubytek tkanek jest głęboki i dochodzi do miazgi zęba (nerwu). Aby doszło do zgorzeli musi być spełnionych kilka warunków. Miazga musi być objęta stanem zapalnym, który prowadzi do martwicy, ponieważ bakterie beztlenowe działają w martwych tkankach. Potrzebna jest odpowiednia temperatura i wilgotność – a w jamie ustnej obydwa te warunki są spełnione.

Ząb ze zgorzelą często zaczyna boleć, a ból ma charakter samoistny i narastający. Przyczyną jest nagromadzenie produktów rozpadu gnilnego, które nie znajdują ujścia, przez co wzrasta ciśnienie w komorze nerwu zęba. Ból samoistny będzie więc na ogół mniejszy w zębach z bardzo rozległymi ubytkami, dzięki którym gazy powstające w czasie gnicia (amoniak i siarkowodór) wydostają się swobodnie. W przypadkach takich otwartych i zniszczonych zębów będziemy mieć do czynienia z bardzo nieprzyjemnym zapachem z ust oraz wrażliwością zęba na nagryzanie.

Jak przebiega leczenie zęba ze zgorzelą?

Dentysta musi na początek oczyścić ząb, usuwając objęte procesem gnilnym tkanki. Wykonuje się to w znieczuleniu. Stomatolog powinien wykonać przed rozpoczęciem leczenia zdjęcie rtg aby ocenić stopień zniszczenia tkanek. W zależności od stanu zęba może podjąć próbę leczenia kanałowego. W bardzo zaawansowanych przypadkach, gdy pacjent zbyt długo zwlekał ze zgłoszeniem się do stomatologa konieczne jest usunięcie zęba, ponieważ nie rokuje on na wyleczenie. W części przypadków leczenie wiąże się z wykonaniem resekcji wierzchołka korzenia zęba, radisekcji (usunięcie części korzenia w przypadku zębów wielokanałowych, bez naruszenia korony) lub hemisekcji (usunięcia części korzenia zęba wraz z odpowiadającym mu fragmentem korony). W zależności od prowadzonego leczenia, stomatolog dokona następnie odpowiedniej odbudowy zęba. Jeśli wykonane zostało leczenie kanałowe, można zastosować koronę lub wypełnienie. W przypadku resekcji, radisekcji lub hemisekcji korzenia zęba konieczne może być uzupełnienie ubytku kości, a następnie przystąpienie do odbudowy protetycznej. Jeśli ząb trzeba było usunąć, dentysta może zaproponować wstawienie implantu oraz korony lub zastosowanie mostu protetycznego.

 

Czym grozi nieleczona zgorzel?

Brak leczenia w przypadku pojawienia się zgorzeli wiąże się z postępującym niszczeniem tkanek zęba – a nawet w tak zaawansowanym procesie rozpadu zębów można wiele z nich uratować. Jeśli procesy gnilne toczą się w zamknięciu (np. pod wypełnieniem, w komorze zęba, której sklepienie nie jest uszkodzone, czyli mówiąc potocznie, nie ma w niej dużej „dziury”) produkty rozpadu zgorzelinowego mogą zostać przepchnięcie przez otwór wierzchołkowy znajdujący się na końcu korzenia zęba do tkanek otaczających ząb, czyli ozębnej i kości szczęk. A to grozi rozprzestrzenieniem się zakażenia. W takich przypadkach pacjenci odczuwają też silniejsze dolegliwości bólowe.

Zgorzel jest równoznaczna z martwicą miazgi, jednak obecność bakterii beztlenowych i procesu gnicia powiększa zagrożenie dla całego organizmu, a w szczególności dla zębów, kości żuchwy i szczęki oraz dziąseł.

Na zdjęciach powyżej: zgorzel zęba

Podczas rozpadu gnilnego tkanek powstaje wiele szkodliwych dla naszego organizmu związków – np. kadaweryna, cholina, putrescyna, muskaryna. Kadaweryna i putrescyna są zaliczane do tzw. „trupich jadów” czyli związków organicznych powstających w czasie rozpadu białek – kadaweryna w żywym organizmie może powodować uszkodzenia układu krążenia. Muskaryna występuje w naturze w trujących grzybach – np. muchomorze czerwonym.

 

Zgorzel miazgi zęba wiąże się z bardzo zaawansowanym zniszczeniem tkanej – w dzisiejszych czasach nie zawsze jednak oznacza konieczność usuwania zęba. W wielu przypadkach lekarz może podjąć skuteczną próbę ratowania zęba przez leczenie kanałowe lub resekcję korzenia oraz odbudowę protetyczną.