Pantomogram – po co się go wykonuje?

Pantomogram (RTG pantomograficzne) pozwala dentyście precyzyjnie i długofalowo zaplanować leczenie całego uzębienia pacjenta. Pantomogram pozwala widzieć lekarzowi dużo więcej niż przy standardowym badaniu podczas wizyty kontrolnej, przy którym opiera się głównie na ocenie wzrokowej.

 W jakim celu jest wykonywany pantomogram?

Na zdjęciu pantomograficznym jednocześnie zostają uwidocznione zęby, wyrostek zębodołowy szczęki i część zębodołowa żuchwy, Widać też w dużym zakresie także kości części twarzowej czaszki i stawy skroniowo-żuchowe. Takie zdjecie daje duży obraz – a zatem także dużo informacji dla dentysty pozyskanych przy użyciu małej dawki promieniowania RTG.

Stomatolog dzięki pantomogramowi może ocenić stan całego uzębienia. Widzi m.in. wypełnienia kanałowe i obszar wokół korzeni zębów. Zdjęcie pantomograficzne pomaga też rozpoznać i ocenić poważne problemy, takie jak ropnie okołowierzchołkowe czy torbiele. Jest też przydatne w diagnostyce takich problemów w jamie ustnej jak np. próchnica głęboka (sięgająca miazgi zęba), złamania korzeni, resorpcja korzenia zęba (czyli jego zanik) czy utrata kości przy chorobach przyzębia. Pantomogram pozwala też ocenić położenie zębów zatrzymanych, co szczególnie jest przydatne w przypadku ósemek. RTG pantomograficzne nie wychwytuje szczegółów anatomicznych – nie jest zatem przydatne w lokalizowaniu niewielkich zmian próchnicowych lub zmian okołowierzchołkowych. W takich przypadkach lepiej sprawdza się zdjęcie wewnątrzustne punktowe

Jak wykonywany jest pantomogram?

Pantomogram wykonuje się przy użyciu urządzenia – pantomografu. Aparat może być cyfrowy (zdjęcia są od razu dostępne w formie pliku) albo wykonywać tradycyjne zdjęcia na kliszy.
Pantomogram wykonuje zdjęcie zewnątrzustne. W przeciwieństwie do zdjęć wewnątrzustnych (np. punktowych lub skrzydłowo-zgryzowych) pacjent nie musi trzymać detektora promieniowania w ustach. Dzięki temu u pacjenta nie występuje odruch wymiotny.

Wykonanie pantomogramu jest bezbolesne i szybkie (ekspozycja na promieniowanie trwa około 10 sekund).

Przebieg badania – wykonanie pantomogramu krok po kroku

1. Przed rozpoczęciem badania pacjent powinien zdjąć z okolic głowy i szyi biżuterię (kolczyki z języka),okulary, spinki do włosów wszystkie ruchome uzupełnia protetyczne (protezy). Pacjent nie musi być na czczo.
2. Pacjent zakłada ołowiowy fartuch ochronny
3. Lekarz wykonujący badanie odpowiednio ustawia pacjenta. Pacjent zębami przednimi zagryza odpowiedni ustnik z rowkiem. Jeśli pacjent nie ma zębów przednich lub jest bezzębny lekarz ustawia pacjenta odpowiednio za pomocą specjalnych pozycjonerów.
4. Podczas wykonywania ekspozycji pacjent nie może ruszać się i powinien dotknąć językiem podniebienia, ekspozycja trwa około 10 sekund.
5. Wynik badania w aparatach cyfrowych jest widoczny od razu na ekranie monitora. Zdjęcie pantomograficzne może zostać wysłane e-mailem, być wydane na płycie lub zostać wydrukowane na kliszy.

Foto tytułowe: Freepik.

Autor: lek. dent. Agnieszka Tryzna Chełstowska