Refluks żołądkowo-przełykowy, zwany w uproszczeniu często refluksem żołądka stwarza pewne zagrożenie dla zdrowie jamy ustnej. W przypadku wystąpienia tej dolegliwości warto skonsultować się nie tylko z gastrologiem, ale także ze stomatologiem, aby ustalić najlepszy plan działania dla ochrony uzębienia. Jaki wpływ na zęby i dziąsła ma refluks?
Refluks żołądkowy kojarzy się nam najczęściej z nieprzyjemnym pieczeniem w przełyku, uczuciem pełności i odbijaniem kwaśnej treści żołądkowej. Wiele osób nie zdaje sobie jednak sprawę z tego, jak poważny wpływ może mieć ta dolegliwość na zdrowie jamy ustnej – w tym na zęby, dziąsła, język, a nawet w pewnym stopniu na korony protetyczne i protezy.
Jakie są rodzaje refluksu? Czy każdy jest groźny dla zębów?
Refluks nie zawsze ma postać klasyczną. Wyróżniamy m.in.:
- Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD – gastroesophageal reflux disease) – diagnozowany najczęściej, związany z cofaniem się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, a czasem aż do jamy ustnej.
- Refluks cichy (LPR – laryngopharyngeal reflux) – często przebiega bez odczucia pieczenia w gardle, ale z objawami takimi jak chrypka, kaszel, uczucie ciała obcego w gardle.
- Refluks alkaliczny – mniej kwaśny, powodowany przez cofanie się treści dwunastniczej do żołądka i przełyku, zawiera żółć i enzymy trzustkowe.
Każda forma refluksu może być szkodliwa dla zębów, ale szczególnie niszczący wpływ ma GERD, w którym treści są silnie kwaśne (mają pH < 4). Im bardziej kwaśne pH , tym w większym stopniu wpływa na uszkodzenie szkliwa zębów.
Jak refluks niszczy zęby?
U osób cierpiących na refluks, cofające się do przełyku i jamy ustnej kwasy żołądkowe wpływają na rozpuszczanie struktur szkliwa. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za erozję szkliwa jest kwas solny (HCl) o pH znacznie niższym niż fizjologiczne pH jamy ustnej. Kwaśne środowisko powoduje demineralizację szkliwa poprzez wypłukiwanie jonów wapnia i fosforanów ze szkliwa, co osłabia jego strukturę i zwiększa podatność na ścieranie i pęknięcia. Z czasem może dojść do zmniejszenia grubości szkliwa i jego zmatowienia oraz przebarwień. Działanie śliny, która naturalnie neutralizuje kwasy, w przypadku refluksu bywa niewystarczające.
Czy refluks szkodzi dziąsłom, przyzębiu i językowi?
Refluks może zagrażać też zdrowiu naszych dziąseł. Kwas solny dostający się do jamy ustnej z cofanymi z żołądka przez przełyk treściami może sprzyjać przewlekłym stanom zapalnym. Uszkodzone z powodu refluksu szkliwo zębów może ułatwiać osadzanie się płytki nazębnej. A to z kolei wpływa na większe ryzyko zapaleń dziąseł.
Jest też dodatkowy, mniej oczywisty problem. Osoby z refluksem często oddychają przez usta (zwłaszcza w nocy). Prowadzi to do suchości w jamie ustnej, co z kolei sprzyja infekcjom.
Refluks niszczy zęby, ale nie tylko. Jest też niekorzystny dla stanu naszego języka. Cofająca się, kwaśna treść żołądkowa może powodować podrażnienia, zaczerwienienia a nawet nadżerki, szczególnie w tylnej części języka i podniebienia miękkiego. U osób z osłabioną odpornością, a także u seniorów, może to zwiększać ryzyko infekcji grzybiczych w jamie ustnej.
Czy refluks uszkadza korony protetyczne lub protezy zębowe?
Korony ceramiczne i porcelanowe są dość odporne na działanie kwasów. Ale kwaśne środowisko może uszkadzać spoiwo cementowe, służące do mocowania koron. Powstające mikroszczeliny zwiększają ryzyko powstawania pod koronami próchnicy. Protezy akrylowe mogą z kolei w kwaśnym środowisku ulegać przebarwieniom i mikrouszkodzeniem.
Jak ograniczyć wpływ refluksu na zdrowie jamy ustnej?
Ograniczenie negatywnego wpływu refluksu możemy podzielić na dwa kroki. Pierwszym jest leczenie refluksu. Jednak nie jest to ani łatwe, ani często nie daje trwałych efektów. Dlatego musimy też zwiększyć ochronę jamy ustnej przed oddziaływaniem cofającej się treści pokarmowej.
Leczeniem refluksu zajmuje się gastroenterolog, który może zalecić leki zobojętniające kwas żołądkowy, zmianę stylu życia i odżywiania. W pewnych przypadkach możliwe jest leczenie przyczynowe, jeśli refluks jest np. efektem przepukliny rozworu przełykowego czy otyłości.
A jak dbać o jamę ustną?
Gdy wystąpią objawy refluksu i czujemy kwaśny smak w ustach nie należy od razu myć zębów – choć może to być działaniem odruchowym. Szkliwo może być wtedy jest wtedy osłabione! Lepiej odczekać kilkadziesiąt minut, podobnie jak nie myjemy zębów ogólnie natychmiast po posiłku, nawet gdy nie dolega nam refluks.
Po epizodzie refluksu najlepiej przepłukać usta wodą lub płynem z fluorem. Pomoże to zmienić niekorzystne pH w jamie ustnej. Osoby cierpiące na refluks żołądkowo-przełykowy powinny wybierać płyny do płukania jamy ustnej bez alkoholu, najlepiej z dodatkiem fluoru. W przypadku past do zębów, odpowiednie będą delikatne pasty o niskim współczynniku ścieralności.
Stomatolog może zalecić pacjentowi z refluksem stosowanie specjalistycznych preparatów, wspierających remineralizację szkliwa.
Refluks niszczy zęby, choć jest zwykle postrzegany przede wszystkim jako problem gastryczny. Kwaśne treści żołądkowe działające na uzębienie mogą powodować erozję szkliwa, podrażnienia dziąseł i języka. W długim okresie czasu mogą uszkadzać też korony protetyczne i protezy. Dlatego warto podczas wizyty kontrolnej poinformować swojego stomatologa o problemie z refluksem, bo dzięki temu lekarz będzie mógł udzielić wskazówek, które pomogą lepiej chronić w takiej sytuacji zęby.
Foto tytułowe: Freepik
.
Autor: lek. dent. Szymon Chełstowski
W gabinecie TWÓJ DENTYSTA doktor zajmuje się periodontologią, chirurgią stomatologiczną, implantologią, protetyką i stomatologią zachowawczą.