Ból zęba nigdy nie jest „przypadkowy” i zawsze oznacza, że w jamie ustnej dzieje się coś, co wymaga uwagi i wizyty u stomatologa. W zależności od przyczyny, ból może się różnić m.in. nasileniem i częstotliwością. Jakie są najczęstsze przyczyny bólu zęba?
Jakie są powody bólu zęba? Przegląd najczęstszych przyczyn
Najczęstsze przyczyny bólu zębów to:
- Próchnica – uszkodzenie tkanek zęba przez bakterie, a w przypadku braku leczenia zapalenie miazgi lub tkanek okołowierzchołkowych.
- Paradontoza – choroba dziąseł i przyzębia.
- Nadwrażliwość zębów – reakcja bólowa na bodźce termiczne, a także kwaśne lub słodkie pokarmy.
- Ropień – nagromadzenie ropy w okolicy korzenia zęba lub w tkankach przyzębia.
- Zęby zatrzymane (np. ósemki rosnące w niewłaściwym kierunku).
- Uszkodzenia mechaniczne – złamania, pęknięcia, starte szkliwo.
- Bóle rzutowane – gdy przyczyna nie leży w miejscu odczuwania bólu. Mamy z nim do czynienia np. jeśli odczuwamy ból zęba, ale jego przyczyna tkwi np. w zatokach szczękowych lub stawie skroniowo-żuchwowym.
Każdy z tych przypadków wymaga diagnostyki i specyficznego leczenia. Ból zęba nie ustąpi bez leczenia przyczyny, dlatego na dłuższą metę uśmierzanie dolegliwości za pomocą leków, bez wizyty u dentysty, odwleka tylko problem i pogarsza stan uzębienia.
Bój spowodowany przez próchnicę. Kiedy i w jaki sposób to boli?
Ból spowodowany próchnicą zależy od stopnia zaawansowania choroby.
- Mały ubytek (próchnica, która dociera do zębiny) – zwykle nie powoduje bólu stałego, a tylko krótki, „przeszywający” podczas spożywania potraw zimnych lub gorących, a czasem także słodkich lub kwaśnych. Ból jest punktowy i mija po usunięciu drażniącego bodźca.
- Średni ubytek (próchnica obejmująca tkanki sąsiadujące z miazgą) – w takim przypadku może pojawiać się długo utrzymujący się ból przy bodźcach termicznych i mechanicznych. Wrażliwość na dotyk i zmiany temperatury jest silna i pojawia się nawet przy zasysaniu powietrza do ust. Dzieje się tak dlatego, że próchnica dociera do tkanek bezpośrednio sąsiadujących z unerwioną miazgą zęba.
- Duży ubytek (próchnica zakaża miazgę) – w tym stadium ból jest już ciągły i ma charakter narastający. Nie da się go trwale pozbyć bez wizyty u dentysty. Konieczne jest leczenie kanałowe lub w pewnych przypadkach nawet usunięcie zęba. Ból jest silny ponieważ próchnica dotarła już do miazgi zęba (zwanej czasem potocznie „nerwem”).
Czy paradontoza boli?
Paradontoza (czyli zapalenie przyzębia) często rozwija się powoli i bez objawów bólowych. Zanim pojawi się ból, pacjenci mogą zaobserwować krwawienie dziąseł przy szczotkowaniu, może też wystąpić nieprzyjemny zapach z ust. Ból pojawia się zwykle dopiero w późniejszych stadiach paradontozy – gdy dochodzi do stanu zapalnego tkanek otaczających korzenie zębów oraz odsłonięte zostają nadmiernie szyjki, a potem także korzenie zębów. Wtedy może wystąpić nadwrażliwość na bodźce termiczne. Silny ból przy paradontozie towarzyszy tworzeniu się ropnia przyzębnego, gdy ropa gromadzi się w tkankach przyzębia. Wtedy bolesne staje się gryzienie i żucie pokarmów. W bardzo zaawansowanej paradontozie, gdy zęby ulegają rozchwianiu, ból jest już częsty i bardzo silny.
Jaki jest ból przy nadwrażliwości zębów?
Nadwrażliwość zębów to bardzo częsta przyczyna bólu – zwykle krótkiego, ostrego, przypominającego ukłucie. Towarzyszy pierwszym stadiom dolegliwości opisanych już powyżej: paradontozie i ubytkom wynikającym z próchnicy. Jednak nadwrażliwość zębów może być też skutkiem:
- ścierania szkliwa,
- częstego picia napojów kwaśnych i gazowanych,
- zbyt silnego szczotkowania zębów twardą szczoteczką, co powoduje uszkodzenia dziąseł i szkliwa,
- częstego wybielania lub używania silnie ściernych środków do czyszczenia zębów.
Ból przy nadwrażliwości zębów pojawia się głównie przy kontakcie z zimnym, gorącym, słodkim lub kwaśnym jedzeniem. Choć zwykle nie jest bardzo silny, bywa wyjątkowo dokuczliwy i może znacznie obniżyć komfort życia.
Ból sygnalizujący nawrót stanu zapalnego w zębie leczonym kanałowo
Leczenie kanałowe dotyczy bardzo zniszczonych zębów i zawsze jest obarczone ryzykiem niepowodzenia. Przyczyną stanu zapalnego w zębie leczonym kanałowo może być m.in.:
- niedokładne oczyszczenie kanałów podczas pierwszego leczenia,
- nawrót infekcji bakteryjnej na skutek nieszczelności wypełnienia.
Ból w takim przypadku ma często charakter tępy, pulsujący lub nasilający się przy nagryzaniu. Przypomina ból, z którym mamy do czynienia w ogarniętym próchnicą zębie, w którym bakterie dotarły do miazgi. Taki stan wymaga interwencji dentysty. Jeśli to możliwe, przeprowadzone zostanie w takim wypadku powtórne leczenie kanałowe (reendo). Niestety w niektórych przypadkach konieczne będzie usunięcie zęba.
Ból w zębie leczonym wcześniej kanałowo powinien skłonić pacjenta do błyskawicznego umówienia się na wizytę u dentysty. Nie warto zwlekać, ponieważ może dojść do powstania ropnia.
Ropień zęba – jak boli?
Ropień to nagromadzenie ropy w okolicy korzenia zęba, będące skutkiem nieleczonego zapalenia. To jedna z najbardziej bolesnych dolegliwości, z którymi stykają się dentyści.
Objawy ropnia:
- silny, pulsujący ból promieniujący do ucha, żuchwy lub skroni,
- obrzęk dziąsła, policzka, obejmujący czasem nawet okolice oka,
- uczucie „rozpierania” w zębie,
- gorączka, ogólne osłabienie.
Ropień nigdy nie ustępuje sam – wymaga natychmiastowej interwencji stomatologa, często nacięcia i drenażu, a także antybiotykoterapii. Zaniedbanie leczenia może doprowadzić do groźnych powikłań ogólnych w organizmie.
Zatrzymane ósemki – jaki ból mogą powodować?
Zatrzymane ósemki (zwane czasem zębami mądrości) to częste źródło bólu u dorosłych. Jeśli wyrzynają się prawidłowo – mogą powodować jedynie lekki ból i ucisk w okolicy dziąsła. Jednak gdy rosną pod niewłaściwym kątem, mogą naciskać na sąsiednie zęby lub nie mogą się przebić przez dziąsło. Wtedy ból jest silny, a czasem promieniuje też do ucha i skroni.
Inne objawy zatrzymanych ósemek to:
- obrzęk i stan zapalny dziąsła,
- ból przy otwieraniu ust,
- ból gardła po tej samej stronie, po której wyrasta ósemka.
Przyczyny bólu zębów zlokalizowane poza jamą ustną
Nie każdy ból odczuwany w jamie ustnej i przypisywany zębom wynika rzeczywiście z problemów z uzębieniem. Jeśli tak jest, to mamy do czynienia z tzw. bolem rzutowanym. Jego przyczyną może być:
- zapalenie zatok szczękowych – pojawia się wtedy uczucie ucisku w policzkach oraz ból górnych zębów nasilający się przy schylaniu,
- zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego – ból promieniujący do szczęki i ucha, nasilający się przy żuciu,
- bóle mające źródło w neuralgii nerwu trójdzielnego – zapalenie nerwu trójdzielnego może powodować silny, przeszywający ból bez zmian w jamie ustnej.
Ból zęba to zawsze sygnał ostrzegawczy. Warto zareagować jak najszybciej i udać się do stomatologa, zanim problem ulegnie eskalacji.

Autor: lek. dent. Szymon Chełstowski
W gabinecie TWÓJ DENTYSTA w Grójcu doktor zajmuje się periodontologią, chirurgią stomatologiczną, implantologią, protetyką i stomatologią zachowawczą.

